Hệ thống giám sát nhiệt độ và độ ẩm cho kho lạnh

1. Vì sao cần giám sát nhiệt độ - độ ẩm trong kho lạnh?

Kho lạnh là mắt xích quan trọng trong chuỗi bảo quản hàng hóa nhạy cảm như dược phẩm, thực phẩm, hay mỹ phẩm cao cấp. Nhiệt độ và độ ẩm nếu không được kiểm soát chính xác có thể gây biến đổi chất lượng, giảm hiệu lực, hoặc thậm chí khiến hàng hóa không còn sử dụng được.

Với dược phẩm: Không thể sai lệch dù 1°C

Nhiều loại vaccine, nguyên liệu bán thành phẩm, hay thuốc tiêm truyền yêu cầu bảo quản nghiêm ngặt ở 2-8°C, một số sản phẩm khác cần điều kiện âm sâu (-20°C, -80°C). Nếu không giám sát liên tục, chỉ cần mất điện 15 phút hoặc nhiệt độ dao động quá ngưỡng, lô hàng có thể bị huỷ bỏ toàn bộ, gây thiệt hại lớn.

Chuẩn GDP (Good Distribution Practices) yêu cầu kho bảo quản dược phẩm phải được giám sát 24/7 với khả năng cảnh báo sớm và lưu trữ dữ liệu truy xuất khi cần audit.

Với thực phẩm: Rủi ro mất an toàn thực phẩm

Thịt tươi, sữa, thủy hải sản, hoặc nông sản đều rất nhạy cảm với biến động nhiệt độ và ẩm độ. Vi khuẩn có thể sinh sôi nhanh khi nhiệt độ vượt quá ngưỡng, gây ra nguy cơ ngộ độc thực phẩm hoặc làm hỏng hàng trong kho mà không phát hiện kịp.

Tiêu chuẩn ISO 22000 và HACCP bắt buộc giám sát và lưu trữ dữ liệu bảo quản thực phẩm lạnh - như một phần của hệ thống kiểm soát mối nguy.

Thiếu giám sát = rủi ro dây chuyền

Không chỉ gây thiệt hại sản phẩm, sai lệch nhiệt độ - độ ẩm trong kho lạnh còn ảnh hưởng đến:

• Kết quả thẩm định (qualification, validation) không đạt
• Bị loại hàng khi kiểm tra lô xuất khẩu
• Mất uy tín với đối tác hoặc cơ quan quản lý

Giám sát nhiệt độ - độ ẩm không chỉ là lựa chọn khuyến nghị, mà là yêu cầu bắt buộc trong các ngành công nghiệp có tính rủi ro cao.

2. Các yêu cầu kỹ thuật khi giám sát kho lạnh

Một hệ thống giám sát kho lạnh đạt chuẩn không đơn thuần chỉ là "có cảm biến" hay "ghi được nhiệt độ". Nó phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật nghiêm ngặt theo yêu cầu của ngành dược, thực phẩm hoặc logistics lạnh.

Độ chính xác cao - sai số càng nhỏ càng tốt

Với hàng hóa nhạy cảm như vaccine hay thịt tươi, chênh lệch chỉ ±1°C có thể khiến sản phẩm mất hiệu lực hoặc hỏng nhanh chóng. Do đó, các cảm biến cần đảm bảo:

• Độ chính xác nhiệt độ: ±0.2°C hoặc ±0.5°C tùy ngành
• Độ chính xác độ ẩm: ±2%RH hoặc ±3%RH với kho yêu cầu cao

Trong ngành dược, cảm biến thường phải có chứng nhận hiệu chuẩn (Calibration Certificate) theo tiêu chuẩn ISO 17025.

Phạm vi đo phù hợp với từng loại kho

Không phải kho lạnh nào cũng giống nhau. Hệ thống giám sát phải thích ứng với điều kiện thực tế như:

Chọn cảm biến sai phạm vi đo có thể khiến dữ liệu sai lệch, hệ thống cảnh báo hoạt động sai.

Ghi nhận & lưu trữ dữ liệu liên tục

Một hệ thống tốt phải:

• Ghi dữ liệu mỗi 1-5 phút (tùy yêu cầu)
• Lưu trữ ít nhất 3-6 tháng nội bộ hoặc Cloud
• Có thể xuất file PDF/Excel khi cần audit (theo chuẩn WHO, GMP)

Việc lưu trữ liên tục giúp doanh nghiệp đối chiếu khi xảy ra tranh chấp hoặc kiểm tra bất ngờ từ cơ quan chức năng.

Cảnh báo tự động - không chỉ “ghi nhận thụ động”

Giám sát không chỉ là “ghi lại” mà phải cảnh báo khi sự cố xảy ra, bao gồm:

• Cảnh báo khi vượt ngưỡng nhiệt độ/độ ẩm cho phép
• Báo động khi mất điện, mất kết nối internet
• Gửi cảnh báo qua email, SMS, app điện thoại

Một hệ thống tốt là hệ thống phản ứng nhanh, giúp kỹ thuật viên xử lý sự cố trước khi hàng hóa bị ảnh hưởng.

Xem thêm: Hướng dẫn lập hồ sơ kiểm nghiệm thực phẩm cho cơ quan chức năng

3. Hệ thống giám sát nên bao gồm những gì?

Một hệ thống giám sát nhiệt độ - độ ẩm kho lạnh hiệu quả không thể là một thiết bị đơn lẻ, mà là tổ hợp các thành phần hoạt động đồng bộ từ cảm biến, thiết bị thu thập dữ liệu đến phần mềm giám sát trung tâm.

Dưới đây là các thành phần bắt buộc cần có trong một hệ thống tiêu chuẩn:

Một số lưu ý khi triển khai

• Số lượng cảm biến: Nên đặt ít nhất 3 điểm/không gian để đánh giá đồng đều (đầu - giữa - cuối kho)
• Khả năng mở rộng: Hệ thống nên cho phép thêm cảm biến khi kho mở rộng hoặc chia nhiều vùng lưu trữ
• Tương thích thiết bị: Ưu tiên hệ thống mở, có thể tích hợp với hệ thống BMS hoặc phần mềm quản lý kho

Với các kho lạnh phục vụ chuỗi cung ứng dược phẩm hoặc thực phẩm xuất khẩu, việc có báo cáo đầy đủ, lưu trữ điện tử và chứng nhận hiệu chuẩn là yếu tố bắt buộc để đạt kiểm định.

Xem thêm: Giải pháp HVAC và lọc khí trong phòng sạch thực phẩm

4. Giải pháp giám sát nhiệt độ - độ ẩm theo từng ngành

Tùy thuộc vào đặc thù sản phẩm và quy định kiểm soát chất lượng, từng ngành công nghiệp sẽ có yêu cầu riêng biệt trong việc thiết kế và triển khai hệ thống giám sát kho lạnh. Dưới đây là giải pháp tối ưu theo từng lĩnh vực cụ thể:

Ngành Dược phẩm: Cần chuẩn GDP - không thể sai sót

Trong ngành dược, đặc biệt là bảo quản vaccine, sinh phẩm, nguyên liệu nhạy cảm, việc giám sát phải đảm bảo:

• Ghi nhận và lưu trữ dữ liệu 24/7 không gián đoạn
• Cảnh báo ngay lập tức khi vượt ngưỡng nhiệt độ 2-8°C
• Tự động xuất báo cáo PDF/Excel cho từng lô hàng khi xuất kho
• Lưu dữ liệu tối thiểu 5 năm để phục vụ thẩm định (Validation)
• Cảm biến phải được hiệu chuẩn định kỳ theo ISO 17025

Đây là yêu cầu bắt buộc trong tiêu chuẩn GDP (Good Distribution Practice) của WHO và EU.

Ngành Thực phẩm: Bảo quản nhiệt độ ổn định - tránh rủi ro hư hỏng

Đối với thực phẩm tươi sống, đông lạnh hoặc sản phẩm dễ hỏng, hệ thống giám sát cần:

• Đo nhiệt độ liên tục ở các khu vực rủi ro cao (cửa kho, gần quạt lạnh, góc khuất)
• Cảnh báo nhiệt độ chạm ngưỡng trước khi vượt giới hạn
• Tích hợp với hệ thống kho vận (WMS) để tự động ngưng xuất hàng nếu nhiệt độ không đạt chuẩn
• Gửi cảnh báo tới nhóm vận hành và logistics thông qua App/SMS

Trong hệ thống HACCP và ISO 22000, dữ liệu giám sát là bằng chứng quan trọng để chứng minh điểm kiểm soát quan trọng (CCP) đang được kiểm soát.

Ngành Mỹ phẩm: Ưu tiên độ ẩm và sự linh hoạt

Một số dòng sản phẩm như serum, kem dưỡng, nước hoa có thành phần dễ bay hơi hoặc biến tính nếu độ ẩm vượt ngưỡng. Giải pháp tối ưu:

• Sử dụng cảm biến nhiệt ẩm không dây để dễ dàng bố trí mà không ảnh hưởng thẩm mỹ/bố cục kho
• Theo dõi độ ẩm liên tục từ 40%-70% RH tùy loại sản phẩm
• Tích hợp cảnh báo mềm (qua Email/App) cho quản lý sản xuất và bảo trì
• Khuyến nghị sử dụng phần mềm theo dõi trực quan giúp QA/QC dễ kiểm soát

Hệ thống nên hỗ trợ xuất báo cáo định kỳ theo từng khu vực, phục vụ kiểm tra nội bộ và audit ISO 22716.

Xem thêm: Tiêu chuẩn bắt buộc khi xây dựng phòng sạch trong nhà máy thực phẩm tại Việt Nam

5. Lợi ích khi dùng hệ thống giám sát nhiệt độ - độ ẩm thông minh

Triển khai hệ thống giám sát thông minh cho kho lạnh không chỉ giúp tuân thủ quy định, mà còn mang lại nhiều giá trị vận hành - tài chính - quản lý chất lượng cho doanh nghiệp. Dưới đây là các lợi ích nổi bật:

Phát hiện sớm sự cố - giảm thiểu thiệt hại

• Cảnh báo ngay khi có dấu hiệu tăng/giảm nhiệt độ bất thường, giúp kỹ thuật viên xử lý kịp thời trước khi hàng hóa hư hỏng
• Phát hiện nhanh tình trạng mất điện, máy lạnh ngừng hoạt động, cửa kho mở lâu
• Giảm thiểu nguy cơ mất toàn bộ lô hàng - đặc biệt trong ngành dược phẩm và thực phẩm xuất khẩu

Hỗ trợ truy xuất - minh bạch trong kiểm tra & audit

• Dễ dàng xuất báo cáo dữ liệu theo lô, theo ngày, theo khu vực
• Hỗ trợ chuẩn bị tài liệu khi kiểm tra GMP, ISO, HACCP, FDA
• Có log sự kiện giúp phân tích nguyên nhân sự cố hoặc khiếu nại

Đối với nhà máy dược, truy xuất dữ liệu giám sát là yêu cầu bắt buộc trong thẩm định hệ thống (Validation - URS, DQ, IQ, OQ, PQ)

Tối ưu chi phí vận hành & nhân sự

• Không cần nhân viên kiểm tra thủ công → giảm chi phí nhân công
• Giảm tiêu hao điện năng nhờ cảnh báo máy lạnh hoạt động không hiệu quả
• Tránh mất mát do kiểm soát không đều ở các khu vực trong kho

Quản lý tập trung - giám sát từ xa dễ dàng

• Truy cập hệ thống mọi lúc, mọi nơi qua app điện thoại hoặc trình duyệt web
• Hệ thống có thể mở rộng theo từng kho, từng chi nhánh → phù hợp cho doanh nghiệp có nhiều cơ sở
• Tích hợp với hệ thống ERP hoặc phần mềm quản lý kho để đồng bộ dữ liệu

Xem thêm: Kiểm soát lây nhiễm chéo trong sản xuất thực phẩm

6. Câu hỏi thường gặp về hệ thống giám sát kho lạnh

Có bắt buộc phải lắp hệ thống giám sát cho kho lạnh không?

Có. Nếu kho của bạn lưu trữ dược phẩm, vaccine, hoặc thực phẩm xuất khẩu, thì bắt buộc phải có hệ thống giám sát nhiệt độ - độ ẩm. Đây là yêu cầu trong các tiêu chuẩn như:

• GMP/GDP đối với dược phẩm
• ISO 22000, HACCP đối với thực phẩm

Ngoài ra, dữ liệu giám sát còn là bằng chứng quan trọng khi audit, kiểm tra định kỳ hoặc xử lý khiếu nại sản phẩm.

Hệ thống giám sát có hoạt động khi mất điện không?

Có, nhưng tùy vào cấu hình. Để đảm bảo hoạt động liên tục khi mất điện:

• Nên chọn cảm biến có pin dự phòng hoặc bộ ghi dữ liệu (Data Logger)
• Gateway cần có bộ lưu điện (UPS) nếu kết nối qua LAN
• Phải kiểm tra thời gian duy trì thực tế của hệ thống để đảm bảo không mất dữ liệu quan trọng

Có thể xem dữ liệu kho lạnh qua điện thoại không?

Hoàn toàn có thể, nếu hệ thống đi kèm phần mềm giám sát từ xa. Hiện nay, các giải pháp hiện đại thường hỗ trợ:

• App di động (Android/iOS) để theo dõi real-time
• Truy cập qua Cloud/Web app
• Tùy chỉnh cảnh báo gửi qua SMS/Email/Push Notification

Đây là tính năng đặc biệt hữu ích cho đội vận hành, QA/QC hoặc quản lý từ xa nhiều kho cùng lúc.

Bao lâu phải hiệu chuẩn cảm biến một lần?

Chu kỳ hiệu chuẩn cảm biến phụ thuộc vào yêu cầu của ngành và tiêu chuẩn áp dụng:

• Với dược phẩm: 6 tháng/lần theo chuẩn ISO 17025 (hoặc theo chỉ định của URS)
• Với thực phẩm hoặc kho thường: 6-12 tháng/lần tùy vào tần suất sử dụng và mức độ rủi ro

Khi hiệu chuẩn xong, cần lưu hồ sơ và nhãn hiệu chuẩn để phục vụ kiểm tra.

7. Cần tư vấn hệ thống giám sát kho lạnh đạt chuẩn?

Bạn đang vận hành kho bảo quản dược phẩm, thực phẩm đông lạnh hay mỹ phẩm cần kiểm soát độ ẩm?

Đừng chờ đến khi mất hàng mới nghĩ đến giám sát.
Một hệ thống giám sát thông minh sẽ giúp bạn đáp ứng audit, bảo vệ chất lượng hàng hóa, và nâng cao uy tín với đối tác quốc tế.

Liên hệ đội kỹ thuật VCR để được tư vấn:

• Tư vấn miễn phí giải pháp phù hợp từng ngành
• Hỗ trợ xây dựng URS - hiệu chuẩn thiết bị theo ISO 17025
• Tích hợp phần mềm giám sát từ xa - báo cáo tự động

Hotline: 090.123.9008
Email: [email protected]
Website: https://phongsachthucpham.com/

Diep VCR